Maria Klementyna Sobieska, nosząca herb Janina, przyszła na świat 17 lipca 1701 roku w Oławie. Jej życie zakończyło się 17 stycznia 1735 roku w Rzymie. Była ona żoną Jakuba III, który pretendował do tronów Anglii, Szkocji, Francji i Irlandii.
Maria Klementyna była córką Jakuba Sobieskiego oraz Jadwigi Elżbiety Neuburskiej, co czyniło ją wnuczką znanego króla Jana III Sobieskiego.
Życiorys
Maria Klementyna Sobieska była jedną z najzamożniejszych dziedziczek w Europie. Jej życie było naznaczone wieloma dramatycznymi wydarzeniami, w tym zaręczynami z księciem Jakubem Stuartem, który był synem obalonego króla Jakuba II oraz jego drugiej żony, Marii z Modeny, córki Alfonsa IV d’Este.
To małżeństwo nie spotkało się jednak z aprobatą ówczesnego króla Anglii, Jerzego I. Król obawiał się, że Jakub Stuart i Maria Klementyna mogą doczekać się potomstwa, co pogorszyłoby sytuację na politycznej scenie Europy. Aby zapobiec zawarciu małżeństwa, cesarz Karol VI Habsburg podjął drastyczne kroki, a mianowicie aresztował Marię Klementynę w trakcie jej podróży po Włoszech.
Umieszczono ją w zamku w Innsbrucku, lecz dzięki sprytowi i determinacji udało jej się uciec do Bolonii. Ucieczkę tę zorganizowali oficerowie irlandzcy służący Jakubowi Stuartowi, pod dowództwem Karola Wogana, który później opublikował relację z tych wydarzeń, co przyczyniło się do szerokiego zainteresowania jej osobą. W Bolonii, w bezpiecznym otoczeniu, Maria Klementyna poślubiła swojego narzeczonego, który w tamtym czasie znajdował się w Hiszpanii, w ceremonii zwanej per procura.
Oficjalne zaślubiny miały miejsce 3 września 1719 roku w katedrze Świętej Małgorzaty w Montefiascone. Po ślubie małżonkowie zostali zaproszeni do Rzymu przez papieża Klemensa XI, który tytułował ich katolickimi władcami Anglii, Szkocji i Irlandii. Niestety, po pewnym czasie ich związek okazał się nieszczęśliwy. Główne przyczyny konfliktów tkwiły w różnych podejściach do wychowania dzieci oraz być może także w odmiennej wizji roli małżonki króla.
Po narodzinach drugiego dziecka Maria Klementyna, pogrążona w depresji, zdecydowała się opuścić męża i synów. Zamieszkała w klasztorze św. Cecylii w Rzymie, gdzie poświęciła się modlitwie oraz ascezie. Wkrótce po tym zmarła i została pochowana w podziemiach bazyliki św. Piotra na Watykanie. W bazylice stworzono w jej hołdzie monument zamówiony przez papieża, z inskrypcją brzmiącą: Maria Klementyna, królowa Wielkiej Brytanii, Francji i Irlandii.
Maria Klementyna i Jakub Stuart mieli dwóch synów, którzy zostali jakobickimi pretendentami do tronu Anglii i Szkocji:
- Karol Edward Filip Kazimierz Stuart (31 grudnia 1720 – 31 stycznia 1788),
- Henryk Benedykt Maria Klemens Tomasz Franciszek Ksawery Stuart (11 marca 1725 – 13 lipca 1807), kardynał.
Karol Edward Stuart podjął kilka prób odzyskania tronu, w tym ostatni pożar powstańczy, który zakończył się klęską. W 2019 roku w Dublinie zorganizowano seminarium poświęcone Marii Klementynie, zatytułowane The Irish the Rescue: The Tercentenary of the Polish Princess Clementina’s Escape, z referatami opublikowanymi później jako materiały konferencyjne.
Przypisy
- RichardR. Maher (red.), The Irish to the Rescue. The Tercentenary of the Polish Princess Clementina’s Escape, Oxford: Peter Lang, 2021 r., ISBN 978-1-78997-932-9.
- AleksandraA. Skrzypietz, Rzymskie uroczystości pogrzebowe Marii Klementyny Sobieskiej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2020 r., s. 230-245, ISBN 978-83-235-4366-4.
- AnetaA. Markuszewska, And all this because of "the weakness of your sex": the marital vicissitudes of Maria Klementyna Sobieska Stuart, wife of the Old Pretender to the English throne., [w:] Frictions and failures: cultural encounters in crisis, 2017 r., s. 163-177, ISBN 978-3447107365.
- EdwardE. Corp, The Stuarts in Italy, 1719–1766: A Royal Court in Permanent Exile, 2011 r., ISBN 978-0521513272.
- CharlesCh. Wogan, Female Fortitude: Exemplify'd In An Impartial Narrative Of The Seizure, Escape And Marriage Of The Princess Clementina Sobiesky..., London 1722 r.
- KarolK. Szajnocha, Wnuka króla Jana III, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1925 r.
- WandaW. Roszkowska, Oława królewiczów Sobieskich, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984 r., ISBN 978-8304017207.
Pozostali ludzie w kategorii "Szlachta i monarchia":
Jerzy Wilhelm legnicki | Jan Chrystian brzeski | Maria Karolina SobieskaOceń: Maria Klementyna Sobieska