Alexis Langer, ur. 2 lutego 1825 roku w Oławie, a zmarł 21 września 1904 roku we Wrocławiu, to postać, której zasługi w dziedzinie architektury są niezaprzeczalne. Był on niemieckim architektem, który stał się jednym z czołowych przedstawicieli stylu neogotyckiego.
Jego prace koncentrowały się głównie na terenie Śląska, gdzie pozostawił po sobie liczne dzieła, które do dzisiaj cieszą się uznaniem.
Życiorys
Alexis Langer, pochodzący z rodziny ewangelickiej, rozpoczął swoją zawodową ścieżkę jako murarz w Oławie i Kłodzku. W latach 1845-1846 uczęszczał do Królewskiej Szkoły Sztuki, Budownictwa i Rzemiosła we Wrocławiu, gdzie zdobył cenną wiedzę i umiejętności niezbędne do dalszej kariery. Tytuł mistrza murarskiego uzyskał w Kłodzku w 1848 roku. Ten czas jego życia był również okresem intensywnych podróży, podczas których Langer poznawał architekturę Niemiec oraz nawiązywał kontakty z doświadczonymi architektami.
Jego pierwszy znaczący projekt to kamienica na rogu ulic Krupniczej i Włodkowica we Wrocławiu, zrealizowana w 1853 roku. Sukces tego przedsięwzięcia otworzył przed nim nowe możliwości zawodowe. Wkrótce zyskał uznanie, a jego umiejętności przyciągnęły uwagę wrocławskiego biskupa katolickiego, Heinricha Förstera, który zlecił Langerowi budowę kaplicy cmentarnej. Od tego momentu ich współpraca stała się coraz bardziej ścisła.
W 1858 roku Langer przeszedł na katolicyzm, co wpłynęło na jego dalszą twórczość. W 1862 roku, na zlecenie biskupa Förstera, zaprojektował kościół pw. Najświętszej Marii Panny (Mariacki) w Katowicach, wówczas jeszcze nie mających statusu miasta. Ten sam rok był również początkiem realizacji jego najważniejszego dzieła – kościoła pw. św. Michała we Wrocławiu.
Przebieg prac nad tym projektem był pomyślny, jednak w 1868 roku zdarzyła się tragedia – zawaliła się wieża świątyni, co spowodowało długotrwałą utratę zamówień ze strony wrocławskiego kościoła. Pierwsza umowa została zawarta dopiero w 1891 roku. Langer, jako płodny twórca, koncentrował się na architekturze sakralnej, choć nie stronił również od projektów świeckich, takich jak ratusz w Ząbkowicach Śląskich.
Większość jego kościołów znajduje się na Śląsku, z najbardziej znanymi w Wrocławiu, Wałbrzychu, Katowicach, Bielawie i Legnicy. Jego talent zaowocował także projektami w Wielkopolsce oraz na Kujawach. Intensywna praca trwała do późnych lat jego życia; w ostatnim okresie stworzył projekty kościołów w Wałbrzychu, Obornikach Śląskich, Legnicy i Rawiczu. Ostatnim dziełem Langera był kościół pw. Trójcy Świętej w Legnicy, nad którym pracował w 1901 roku, a jego budowa trwała od 1902 do 1904 roku.
Alexis Langer zmarł 21 września 1904 roku. Został pochowany przy prezbiterium kaplicy św. Wawrzyńca, którą sam zaprojektował, znajdującej się na dawnym cmentarzu katedralnym we Wrocławiu. Niestety, jego grób nie zachował się do dziś.
Wybrane dzieła
Twórczość Alexisa Langera obejmuje szereg znaczących obiektów architektonicznych. Warto zwrócić uwagę na następujące przykłady jego dzieł:
- 1853 – projekt pasażu Pokoyhof, który jest zespołem kamienic przy ulicach Krupniczej oraz Włodkowica we Wrocławiu,
- 1854–1857 – budowa kościoła Matki Boskiej Bolesnej w Tułach,
- 1857–1861 – konstrukcja kościoła Trójcy Świętej w Lubaniu,
- około 1858 – regotycyzacja detali w gotyckim kościele św. Michała Archanioła w Świebodzinie,
- 1858 – projekt kaplicy cmentarnej św. Wawrzyńca we Wrocławiu, która obecnie funkcjonuje jako kościół zielonoświątkowy,
- 1859–1861 – kościół Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Wołczynie,
- 1859–1864 – budowa kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Chrząstawie Wielkiej,
- 1861–1863 – kościół św. Jana Chrzciciela w Smogorzowie,
- 1862–1865 – ratusz w Ząbkowicach Śląskich, który częściowo wykorzystuje starsze mury z XVI wieku, mający strzelistą, ośmiokondygnacyjną wieżę,
- 1862–1879 – kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach, jednonawowy z kaplicami międzyprzyporowymi i wieżą frontową,
- 1862–1871 – kościół św. Michała Archanioła we Wrocławiu, bazylika transeptowa z dwuwieżową fasadą,
- 1868–1876 – kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bielawie, który ma konstrukcję hali z transeptem oraz wieżą frontową,
- 1868–1870 – dodanie neogotyckiego prezbiterium do manierystycznego kościoła Trójcy Świętej w Żmigrodzie,
- 1869 – zaprojektowanie ołtarza głównego w kościele św. Piotra i Pawła w Namysłowie, zrealizowanego przez Carla Buhla oraz Ferdinanda Wintera,
- 1874 – pomnik Zwycięstwa 1870–1871, który odsłonięto w nadodrzańskiej części Promenady, naprzeciwko Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu (obecnie pl. Polski); niestety pomnik ten nie istnieje, ponieważ został rozebrany po II wojnie światowej,
- 1877–1883 – przebudowa dziedzińca oraz wnętrz pałacu w Osieku Grodkowskim Kurta von Ohlena,
- 1883 – neogotycka kaplica grobowa w parku pałacowym Kurta von Ohlena w Osieku Grodkowskim,
- 1885–1886 – konstrukcja kościoła św. Barbary w Gryżynie (powiat kościański), halowego, wybudowanego z fundacji rodziny von Lossow,
- 1887–1890 – kościół św. Wawrzyńca w Wonieściu (powiat kościański), w którym częściowo wykorzystano dawne mury gotyckie,
- 1888–1894 – budowa Kościoła Najświętszej Maryi Panny Śnieżnej w Krzycku Małym k. Leszna,
- 1896–1900 – konstrukcja Kościoła św. Walentego i Macierzyństwa Bożego Maryi Dziewicy w Pakosławiu (powiat rawicki),
- 1889–1891 – budowa Kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tucznie (powiat inowrocławski), z transeptem oraz wieżą frontową,
- 1898–1901 – kościół św. Jana Chrzciciela w Kołdrąbiu (powiat żniński),
- 1898–1904 – kolegiata Najświętszej Maryi Panny Bolesnej i św. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu, hala transeptowa z wieżą przy korpusie,
- 1899–1901 – kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Obornikach Śląskich, z narożną wieżą frontową,
- 1900–1904 – kościół św. Trójcy w Legnicy, halowy, z transeptem i wieżą narożną,
- 1902–1907 – kościół Chrystusa Króla i Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Rawiczu, pseudohalowy z oktagonalną wieżą frontową.
Oceń: Alexis Langer