UWAGA! Dołącz do nowej grupy Oława - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Jak prowadzić maliny? Poradnik uprawy i pielęgnacji


Maliny to pyszne owoce, które zachwycają smakiem i aromatem, a ich uprawa może przynieść wiele satysfakcji. W artykule znajdziesz nie tylko porady dotyczące wyboru odpowiednich odmian letnich i jesiennych, ale również wskazówki na temat sadzenia, pielęgnacji, nawożenia oraz ochrony przed szkodnikami i chorobami. Dowiedz się, jak prowadzić maliny w sposób efektywny, aby cieszyć się obfitymi zbiorami przez długie lata!

Jak prowadzić maliny? Poradnik uprawy i pielęgnacji

Jakie są odmiany malin?

Maliny to niezwykle popularne owoce, które dzielimy na dwie główne kategorie: letnie oraz jesienne. Odmiany letnie, takie jak ’Polana’ czy ’Polka’, owocują na dwuletnich pędach, co oznacza, że plony pojawiają się na gałęziach, które rozwinęły się w poprzednim roku. Z kolei maliny jesienne, do których należą ’Poranna Rosa’, ’Beskid’, ’Bristol’, ’Litacz’ oraz ’Jewel’, produkują owoce na jednorocznych pędach, co pozwala na zbieranie plonów w wrześniu i październiku.

Te różnice są niezwykle istotne przy planowaniu uprawy. Odmiany letnie zazwyczaj dojrzewają w lipcu, oferując szeroki wachlarz smaków i aromatów. Warto jednak zauważyć, że maliny jesienne często charakteryzują się bardziej soczystymi oraz słodszymi owocami, co może być dużym atutem dla smakoszy.

Malina niebieska – sadzonki i skuteczna uprawa w ogrodzie

Plenność poszczególnych odmian również różni się, co jest kluczowe dla ogrodników. Na przykład, ’Polana’ wyróżnia się wysoką plennością, dzięki czemu jest niezwykle atrakcyjna dla osób pragnących uzyskać obfite zbiory. Odmiany takie jak ’Bristol’ czy ’Jewel’ zdobyły uznanie za swoją odporność na choroby i szkodniki, co również wpływa na ich popularność.

Wybór odpowiedniej odmiany malin powinien być uzależniony zarówno od warunków uprawowych, jak i preferencji dotyczących terminu zbiorów. Dlatego zrozumienie różnic między tymi dwoma typami oraz ich właściwości stanowi klucz do sukcesu w ich uprawie.

Jakie są różnice między malinami letnimi i jesiennymi?

Maliny letnie i jesienne różnią się głównie czasem owocowania oraz typem pędów. Te pierwsze owocują od czerwca do sierpnia, korzystając z dwuletnich pędów, które rozwijają się w roku poprzednim. Po zakończeniu zbiorów warto je przyciąć, by pobudzić nowy wzrost w nadchodzących miesiącach. Wśród popularnych odmian letnich znajdziemy:

  • ’Polana’,
  • ’Polka’.

Jesienne maliny, z kolei, dają owoce od sierpnia do października na jednorocznych pędach. To oznacza, że ich owoce pojawiają się na gałązkach wyrosłych w tym samym roku. Po zbiorze warto przyciąć pędy blisko ziemi, co sprzyja rozwojowi nowych pędów w przyszłym sezonie. Do najbardziej cenionych odmian jesiennych zaliczają się:

  • ’Poranna Rosa’,
  • ’Beskid’,
  • ’Bristol’.

Co więcej, jesienne maliny można przycinać na różne sposoby, co daje ogrodnikom większą elastyczność w ich uprawie. Interesującą opcją są maliny powtarzające owocowanie, które dostarczają zbiorów zarówno latem, jak i jesienią. Zrozumienie tych różnic jest niezwykle ważne, ponieważ pozwala na efektywne planowanie zbiorów oraz odpowiednie dostosowanie technik pielęgnacyjnych do każdej odmiany.

Kiedy i jak najlepiej sadzić maliny?

Kiedy i jak najlepiej sadzić maliny?

Sadzenie malin to czynność, którą warto wykonywać w wiosną lub jesienią, w zależności od klimatu w danym miejscu. Idealnym okresem jest wczesna wiosna, gdy gleba zaczyna się nagrzewać i ryzyko przymrozków staje się mniejsze. Jesień również sprzyja sadzeniu, ale istotne jest, aby sadzonki miały dostatecznie dużo czasu na ukorzenienie przed nadejściem zimowych chłodów.

W trakcie zakupu sadzonek warto postawić na te z upraw pojemnikowych, ponieważ sprzyjają one lepszemu rozwojowi systemu korzeniowego. Przed umieszczeniem ich w ziemi, dobrze jest:

  • namoczyć korzenie w wodzie przez kilka godzin,
  • co ułatwia roślinom aklimatyzację.

Krzewy malinowe należy sadzić w odstępach około 45 cm, a między rzędami powinno być co najmniej 1,8 m wolnej przestrzeni, co zapewni im odpowiednią przestrzeń do wzrostu oraz dostęp do światła. Młode maliny warto umieścić tuż pod powierzchnią gleby. Po ich zasadzeniu istotne jest, aby obficie je podlać, co pomoże w ich adaptacji w nowym środowisku.

Należy także regularnie kontrolować stan ziemi, jako że maliny preferują lekko kwaśne podłoże o pH 5,5-6,5. Taki poziom kwasowości sprzyja ich zdrowemu wzrostowi oraz obfitym plonom.

Jak przygotować glebę pod uprawę malin?

Przygotowanie gleby do uprawy malin jest kluczowe dla zdrowia roślin oraz obfitych zbiorów. Te owocowe krzewy preferują lekko kwaśne podłoże, w zakresie pH od 5,5 do 6,5, które jest jednocześnie bogate w organiczne substancje.

Zanim rozpoczniesz sadzenie, warto dokładnie przekopać ziemię. W tym procesie należy usunąć:

  • chwasty,
  • kamienie,
  • inne zanieczyszczenia.

To pozytywnie wpłynie na strukturę gleby i ułatwi ukorzenienie roślin. Warto wzbogacić glebę o:

  • kompost,
  • obornik,
  • nawozy zielone,

co nie tylko zwiększy jej żyzność, ale także wzbogaci ją o mikroelementy. Dodawanie kompostu poprawi również zdolność gleby do retencji wody, co jest niezwykle istotne, ponieważ maliny preferują nieco wilgotne podłoże.

Przed sadzeniem malin dobrze jest również sprawdzić odczyn gleby, a w razie konieczności, zastosować nawozy wapniowe. Po zakończeniu przygotowań warto odczekać kilka tygodni, aby składniki odżywcze miały czas na rozłożenie się. Te działania mają ogromne znaczenie dla późniejszego rozwoju roślin oraz ich plonowania. Dobrą praktyką jest także regularne monitorowanie stanu gleby po posadzeniu, co przyczyni się do sukcesu uprawy.

Jakie są najlepsze warunki dla wzrostu malin?

Jakie są najlepsze warunki dla wzrostu malin?

Maliny najlepiej rozwijają się w słonecznych oraz delikatnie zacienionych miejscach, które zapewniają ochronę przed silnym wiatrem. Takie warunki stają się kluczowe dla ich prawidłowego wzrostu. Gleba powinna mieć lekko kwaśny odczyn, z pH między 5,5 a 6,5, i być wzbogacona w substancje organiczne, co sprzyja obfitemu owocowaniu. Krzewy malin wymagają regularnego podlewania, szczególnie w czasie suszy i gdy zaczynają owocować. Brak wody może prowadzić do stresu wodnego i pogorszenia jakości owoców. Dobrze jest także zapewnić roślinom odpowiednie wsparcie, na przykład za pomocą szpalerów czy palików, aby gałęzie nie łamały się pod ciężarem owoców. Nie zapominajmy o zachowaniu przestrzeni między szpalerami; poprawia to cyrkulację powietrza i ogólną kondycję roślin.

Stosując te praktyczne porady, można cieszyć się zarówno wysoką jakością, jak i obfitością malinowych zbiorów.

Niebieska malina – czy istnieje i jakie ma właściwości zdrowotne?

Jakie nawozy są najlepsze do malin?

Nawożenie malin odgrywa kluczową rolę w ich uprawie, wpływając zarówno na kondycję roślin, jak i jakość zbiorów. Warto sięgnąć po nawozy organiczne, takie jak:

  • kompost,
  • obornik,
  • mineralne nawozy wieloskładnikowe.

Te ostatnie dostarczają roślinom niezbędnych składników odżywczych. Regularne nawożenie zgodnie z ustalonym harmonogramem zapewnia odpowiednie ilości azotu, fosforu i potasu, co przyczynia się do zdrowego rozwoju krzewów. Wiosną zaleca się stosowanie nawozów azotowych, na przykład:

  • saletry amonowej w trzech porcjach.

Ta praktyka wspiera intensywny wzrost pędów oraz owoców. Z kolei jesienią warto wykorzystać nawozy fosforowo-potasowe, które:

  • zwiększają odporność malin na zimowe warunki,
  • poprawiają ukorzenienie roślin przed nadchodzącą zimą.

Taki zabieg ma istotne znaczenie dla plonów w przyszłym sezonie. Dobrze jest również przeprowadzić analizę gleby, co pozwala dostosować rodzaj nawożenia do aktualnych potrzeb roślin. Regularne obserwowanie stanu zarówno roślin, jak i gleby jest niezbędne dla obfitego owocowania, co jest celem każdego ogrodnika. Odpowiednie nawożenie to klucz do sukcesu w uprawie malin, mający wpływ na jakość zbiorów oraz smak owoców.

Jak i kiedy przycinać maliny?

Przycinanie malin odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia roślin oraz zapewnianiu obfitych zbiorów. Techniki cięcia różnią się w zależności od konkretnej odmiany.

W przypadku malin letnich, takich jak ’Polana’ i ’Polka’, najlepiej przycinać je po owocowaniu, usuwając dwuletnie pędy, które już dały plon. Ich obecność może bowiem hamować rozwój nowych gałązek.

Natomiast maliny jesienne, takie jak ’Poranna Rosa’ czy ’Bristol’, warto przycinać w późną jesień lub wczesną wiosnę. W tych miesiącach dobrze jest całkowicie przyciąć pędy tuż przy ziemi, co sprzyja intensywnemu wzrostowi nowych pędów w nadchodzących sezonach.

Jesienią można zastosować różne techniki cięcia, co nie tylko poprawia kondycję roślin, ale również minimalizuje ryzyko chorób. Wiosenne przycinanie koncentruje się na eliminacji nadmiaru młodych pędów, ale nie zapominajmy pozostawić zdrowych i mocnych pędów jednorocznych, które będą owocować w przyszłości.

Używanie sekatora do precyzyjnego cięcia jest niezwykle ważne, aby nie uszkodzić nowych pędów. Systematyczne przycinanie poprawia także cyrkulację powietrza, co jeszcze bardziej obniża ryzyko wystąpienia chorób. Dzięki odpowiedniej pielęgnacji krzewów malinowych można cieszyć się bogatymi zbiorami przez wiele lat.

Jak zapewnić odpowiednie podlewanie malin?

Podlewanie malin jest niezwykle istotnym aspektem ich uprawy, zwłaszcza w czasie suszy i w trakcie owocowania. Rośliny te potrzebują regularnego dostarczania wody, jednak musimy uważać, aby nie przesadzić z ilością, ponieważ nadmiar wilgoci może prowadzić do problemów z gniciem korzeni. Optymalne podlewanie powinno cechować się obfitością, ale nie może być zbyt częste. To kluczowy element zdrowego wzrostu tych pysznych owoców.

Rozważ zastosowanie systemu nawadniania kropelkowego, który skutecznie dostarcza wodę bezpośrednio do korzeni, wspierając ich kondycję. Możesz zainstalować linie kroplujące, aby równomiernie nawadniały cały obszar korzeniowy. Ważne jest również monitorowanie wilgotności gleby – dzięki temu łatwiej dostosujesz częstotliwość i ilość podlewania.

Malina czarna odmiany – najlepsze typy i właściwości zdrowotne

W szczytowym okresie owocowania maliny powinny być nawadniane przynajmniej dwa razy w tygodniu, szczególnie w gorące dni, kiedy woda paruje bardzo szybko. Nie zapominaj, że zbyt mała ilość wody negatywnie wpływa na jakość owoców, sprawiając, że stają się one mniej soczyste i aromatyczne. Młode rośliny, które dopiero się zakorzeniają, potrzebują intensywniejszego nawodnienia, co sprzyja rozwojowi ich systemu korzeniowego.

Utrzymywanie odpowiedniego oświetlenia, nawadniania oraz przestrzeni między roślinami jest kluczowe dla ich zdrowia oraz obfitych zbiorów.

Jak prowadzić maliny w słońcu?

Pielęgnacja malin w słonecznych półcieniach wymaga kilku kluczowych działań, które zapewnią im doskonałe warunki do wzrostu. Te rośliny najlepiej rozwijają się w pełnym słońcu, dlatego starannie należy wybierać lokalizację, gdzie będą miały optymalny dostęp do promieni słonecznych.

  • Regularne nawadnianie, szczególnie podczas upałów,
  • zastosowanie systemu nawadniania kropelkowego, który zmniejsza ryzyko przemoczenia gleby i sprzyja zdrowemu rozwojowi korzeni,
  • nawożenie organicznymi nawozami, które są bogate w azot, fosfor oraz potas,
  • odpowiednie formowanie przez przycinanie pędów, co poprawia wentylację,
  • prowadzenie malin w formie szpaleru z wykorzystaniem drutu lub palików dla stabilności i ułatwienia zbiorów.

Kiedy dbamy o właściwe podparcie i regularne zabiegi pielęgnacyjne, znacznie zwiększa się dostęp światła do liści. Obserwacja stanu malin pozwala na szybką reakcję w przypadku pojawienia się szkodników czy chorób. Przestrzeganie tych zasad przynosi efekty w postaci obfitych i zdrowych plonów.

Jakie są metody odchwaszczania uprawy malin?

Odchwaszczanie upraw malin to kluczowy proces, który ma ogromny wpływ na kondycję roślin oraz jakość plonów. Istnieje wiele skutecznych metod zarządzania chwastami w pobliżu krzewów malinowych:

  • Ręczne pielenie: jedna z najstarszych oraz najbardziej ekologicznych metod, polega na regularnym usuwaniu chwastów bez użycia chemicznych środków. Choć ta technika przynosi satysfakcjonujące efekty, jej stosowanie bywa czasochłonne, zwłaszcza na większych areałach,
  • Mechaniczne odchwaszczanie: polega na używaniu motyki lub innych narzędzi ogrodniczych, co nie tylko pozwala na eliminację chwastów, ale również poprawia napowietrzenie gleby, co jest korzystne dla systemu korzeniowego malin,
  • Chemiczne metody: takie jak opryski, mogą okazać się efektywne, lecz wymagają dużej ostrożności, aby nie zaszkodzić zdrowym roślinom. Najlepiej sięgać po nie tylko w sytuacjach kryzysowych, gdy inne strategie zawodzą,
  • Ściółkowanie: stanowi kolejną skuteczną strategię, polega na pokryciu gleby wokół krzewów organiczną warstwą, na przykład słomą lub zrębkami drzewnymi. Takie działanie ogranicza wzrost chwastów oraz wspomaga utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgotności w glebie, co ma szczególne znaczenie w cieplejsze dni.

Regularne monitorowanie stanu gleby i zaciekłości chwastów pozwala na skuteczne dostosowanie metod odchwaszczania, co z pewnością przyniesie lepsze wyniki w czasie zbiorów.

Malina czarna bezkolcowa – cechy, wymagania i pielęgnacja

Jakie są najczęstsze szkodniki i choroby malin?

Jakie są najczęstsze szkodniki i choroby malin?

Maliny, mimo swojego urokliwego smaku, są narażone na wiele szkodników oraz chorób, które mogą wpłynąć na ich plony. Wśród najpowszechniejszych zagrożeń znajdują się:

  • kistnik malinowiec,
  • mszyce,
  • przędziorki,
  • chrząszcze,
  • różne szkodniki glebowe.

Kistnik malinowiec żeruje na pędach, co prowadzi do osłabienia rośliny, a mszyce, bynajmniej nie są łaskawymi sąsiadami, gdyż deformują liście i przenoszą wirusy. Przędziorki z kolei atakują młode liście i owoce, zostawiając po sobie widoczne plamy. Warto również wspomnieć o chorobach, które potrafią wyrządzić spore szkody:

  • szara pleśń, rozwijająca się w warunkach wysokiej wilgotności, prowadzi do gnicia owoców,
  • zamieranie pędów, to problem wywołany przez grzyby, które osłabiają rośliny i prowadzą do ich obumierania.

Aby zminimalizować te zagrożenia, regularne monitorowanie plantacji jest niezwykle ważne; szybkie reagowanie pozwala na wczesne wykrycie i skuteczne zwalczanie problemów. Warto także zainwestować w odpowiednie środki ochrony roślin, jak insektycydy czy fungicydy. Dodatkowo, zapobieganie chorobom jest możliwe dzięki takim praktykom jak:

  • rotacja upraw,
  • właściwe podlewanie,
  • dbanie o jakość gleby.

Takie działania mogą znacząco wpłynąć na obfite i zdrowe zbiory malin.

Jakie są najlepsze metody ochrony malin przed przymrozkami?

Ochrona malin przed wiosennymi przymrozkami ma ogromne znaczenie dla ich kondycji oraz obfitości zbiorów. Istnieje kilka sprawdzonych sposobów, które ogrodnicy mogą wykorzystać, aby zadbać o te delikatne rośliny:

  • zastosowanie agrowłókniny, którą warto użyć, gdy prognozy zapowiadają spadki temperatury,
  • zraszanie roślin wodą tuż przed przewidywanymi mrozami, co pomaga zachować bezpieczeństwo pąków kwiatowych,
  • usunięcie chwastów w rejonie upraw, ponieważ konkurują one o ciepło i wilgoć,
  • regularne monitorowanie prognoz pogodowych oraz dbanie o odpowiednie warunki upraw.

Dzięki wprowadzeniu tych kilku metod, ogrodnicy mogą znacznie zwiększyć szanse na zdrowy rozwój malin w nadchodzących sezonach.

Borówka amerykańska sadzonki 3-letnie – pielęgnacja i korzyści

Jak przygotować maliny do zimy?

Zabezpieczenie malin przed nadchodzącą zimą to istotny krok, który wpływa na ich zdrowie w trakcie chłodniejszych miesięcy. Właściwe cięcie pędów jest kluczowe i różni się w zależności od konkretnej odmiany. Na przykład:

  • w przypadku letnich malin, takich jak 'Polana’ czy 'Polka’, należy przycinać je po owocowaniu, eliminując dwuletnie pędy,
  • w przypadku malin jesiennych, takich jak 'Poranna Rosa’ czy 'Bristol’, można przyciąć tuż przy ziemi późną jesienią lub z początkiem wiosny.

Taki zabieg wspiera intensywny rozwój nowych pędów. Oprócz tego, jesienne nawożenie również odgrywa kluczową rolę. Pomaga wzmocnić odporność roślin na zimowe warunki oraz wspiera ich rozwój korzeniowy.

Warto pamiętać o regularnym ściółkowaniu gleby wokół krzewów, co zapewnia ochronę delikatnych korzeni przed mrozem i utrzymuje odpowiednią wilgotność w glebie. Ochrona młodych roślin przed mrozami jest równie ważna. Można to osiągnąć, przykrywając je agrowłókniną lub nawadniając je wodą tuż przed zapowiadanymi przymrozkami, co skutecznie chroni pąki kwiatowe.

Dobrą praktyką jest również przeprowadzenie oprysku przeciwko chorobom grzybowym, co pozwala zminimalizować ryzyko problemów zdrowotnych w przyszłym sezonie. Dzięki tym staraniom maliny będą lepiej przygotowane na zimny okres, co z pewnością przyczyni się do obfitszych i zdrowszych zbiorów w nadchodzących miesiącach.

Co należy wiedzieć o zbiorach i przechowywaniu malin?

Maliny powinno się zbierać, gdy osiągną odpowiedni kolor, będą miękkie i suche w dotyku. Niezwykle ważne jest, aby przy zbiorze zachować ostrożność, by nie uszkodzić owoców. Najlepiej jest to robić wcześnie rano, kiedy maliny są chłodne – to znacznie zmniejsza ryzyko ich psucia się. Po zebraniu świeżych malin warto je przechowywać w chłodnym miejscu, układając je w jednej warstwie na papierowym ręczniku, co pomoże uniknąć zgnicia.

Alternatywnie, zamrażanie malin to znakomity sposób na przedłużenie ich świeżości. Kiedy kupujesz maliny w sklepie, zwracaj uwagę na ich stan – najważniejsze, by były wolne od pleśni oraz uszkodzeń. Można również rozważyć suszenie malin, co stanowi zdrową przekąskę lub dodatek do różnych potraw. Te owoce świetnie sprawdzają się w przetworach, takich jak dżemy czy soki, które cieszą się szczególną popularnością w letnich miesiącach.

Malina obok borówki – korzyści i najlepsze praktyki sadzenia

Zarówno świeże, jak i te w formie przetworzonej, maliny są źródłem wielu cennych składników odżywczych. Zawierają witamin, przeciwutleniacze oraz błonnik, a ich regularne spożywanie wspiera naszą odporność oraz zdrowie serca. Dlatego staranne zbieranie i odpowiednie przechowywanie malin ma kluczowe znaczenie dla zachowania ich jakości i trwałości. Dobrze zebrane maliny mogą dostarczać potrzebnych składników odżywczych przez długi czas.

Jakie są zalety uprawy malin w pojemnikach lub skrzynkach?

Uprawa malin w pojemnikach lub skrzynkach wiąże się z wieloma korzyściami, które przyciągają zarówno miłośników ogrodnictwa, jak i osoby z większym doświadczeniem. Taki sposób prowadzenia hodowli sprawdza się znakomicie w warunkach ograniczonej przestrzeni, na przykład na balkonach czy tarasach.

Co więcej, maliny w doniczkach można łatwo przemieszczać do cieplejszych miejsc, co jest szczególnie ważne zwłaszcza przed nadchodzącymi przymrozkami. Dodatkowym atutem uprawy w pojemnikach jest lepsza kontrola nad warunkami glebowymi. Dzięki nim możemy użyć odpowiedniego podłoża, które zapewnia właściwe pH, zazwyczaj lekko kwaśne, co jest kluczowe dla zdrowia roślin.

Utrzymanie optymalnej wilgotności gleby staje się również prostsze, a zdrowe korzenie wpływają na obfitość zbiorów. Dzięki tej metodzie można także zminimalizować problemy związane z szkodnikami i chorobami, ponieważ rośliny są łatwiejsze do zabezpieczenia przed różnymi zagrożeniami.

Mobilność pojemników umożliwia ich skuteczną ochronę w obliczu niekorzystnych warunków atmosferycznych. Ponadto, estetyka pojemników sprawia, że można je z powodzeniem wkomponować w dekoracyjne elementy przestrzeni. Maliny w skrzynkach czy donicach nie tylko przyciągają wzrok, ale ich soczyste owoce dostarczają radości w domowym ogrodzie. Nic dziwnego, że uprawa malin w pojemnikach cieszy się coraz większą popularnością.

Jakie są sposoby na rozmnażanie malin?

Maliny można rozmnażać na kilka efektywnych sposobów, co pozwala na uzyskanie nowych roślin z tych już istniejących. Najbardziej powszechną metodą są odrosty korzeniowe, które łatwo oddzielić od rośliny matecznej, ponieważ rosną blisko jej podstawy. To znacząco ułatwia szybkie i skuteczne sadzenie w nowym miejscu. Przy wyborze malin warto zwrócić uwagę na odmiany, które dobrze rozmnażają się tą właśnie metodą.

Inną skuteczną techniką są sadzonki pędowe. Kluczowe jest, by wybierać młode pędy z robustnym wzrostem. Po ich ścięciu umieszczamy je w odpowiedniej glebie, aby mogły się ukorzenić. Pamiętajmy, że odpowiednia wilgotność podłoża jest niezbędna dla osiągnięcia najlepszych rezultatów.

Jaka ziemia pod maliny? Optymalne warunki do uprawy

Możemy także skorzystać z metody podziału krzewów, która polega na dzieleniu starszych roślin na mniejsze fragmenty. Tę technikę szczególnie poleca się w przypadku krzewów, które potrzebują odświeżenia. Ważne jest, aby dostosować wybraną metodę rozmnażania do konkretnej odmiany maliny oraz specyfiki naszej uprawy, co zwiększy szanse na uzyskanie zdrowych i obfitych plonów w przyszłości.


Oceń: Jak prowadzić maliny? Poradnik uprawy i pielęgnacji

Średnia ocena:4.55 Liczba ocen:7